Dalmacja Split – najważniejsze informacje
Dalmacja to region historyczny i geograficzny w Chorwacji, obejmujący teren od wyspy Pag na północy aż po Zatokę Kotorską na południu. Przebiega przez trzy państwa: Chorwację, Bośnię i Hercegowinę oraz Czarnogórę. Obejmuje teren ok. 400 km i sięga ok. 70 km w głąb lądu. Stanowi jeden z ulubionych regionów wakacyjnych wojaży Polaków, a jego sercem zdecydowanie jest malowniczy, pełen rozrywek i bogaty kulturowo Split. Split, założony przez rzymskiego cesarza Dioklecjana w IV w. n.e., stanowił początkowo rzymską kolonią zbudowaną wokół jego imponującego pałacu. Wcześniej funkcjonowała tu mała grecka osada. Przez wieki miasto przechodziło przez wiele rąk: od Rzymian, Bizantyjczyków, Austriaków, Republikę Wenecką, Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Królestwo Jugosławii, a po II wojnie światowej Split stał się częścią socjalistycznej Jugosławii jako część republiki Chorwacji. Po rozpadzie Jugosławii Chorwacja ogłosiła niepodległość, a Split pozostał jednym z jej największych miast. Tej bogatej historii miasto zawdzięcza dużą różnorodność i dziedzictwo kulturalne.Gdzie znajduje się Split w Chorwacji?
Split znajduje się w południowo-zachodniej części Chorwacji, w centralnej Dalmacji, stanowi stolicę żupanii splicko-dalmatyńskiej. To największe miasto na chorwackim wybrzeżu Adriatyku. Jest drugim, po Zagrzebiu, największym miastem Chorwacji z liczbą ludności wynoszącą 178 tys. osób. Stanowi też jeden z najważniejszych portów na Adriatyku. To właśnie stąd wypływają promy na malownicze wyspy, takie jak Hvar, Brač czy Vis. Dzięki swojemu położeniu Split jest doskonałym punktem wypadowym dla turystów do zwiedzania zarówno wybrzeża, jak i górzystych terenów Dalmacji.Split – największe atrakcje. Co zobaczyć?
Najważniejsze zabytki Splitu mieszczą się na Starym Mieście, czyli terenie dawnego Pałacu Dioklecjana. Jednak warto też zajrzeć do portu, sąsiednich dzielnic czy na wzgórze Marjan. Największe atrakcje Splitu to:-
- Pałac Dioklecjana - wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO starożytny rzymski pałac, rezydencja cesarza Dioklecjana zbudowana na przełomie III i IV wieku jako obronna willa przeznaczona na jego siedzibę po abdykacji. Budowla składała się z elementów charakterystycznych dla rzymskich willi, jednak zaprojektowany był tak jak castrum, czyli rzymski obóz wojskowy. Szczególnie atrakcyjny jest główny plac otoczony zabytkowymi budynkami i piękną fontanną, Peristyle.
-
- Bramy - budowla posiadała cztery bramy: Brama Złota (Porta aurea - od północy), Brama Srebrna (Porta argentea - wschód), Brama Brązowa (Porta aenea - południe) i Żelazna Brama (Porta ferrea). Do naszych czasów przetrwały trzy z nich - pozostałości Bramy Brązowej wychodzącej na port można dostrzec w murach pałacu, nie istnieje i nie przetrwała do czasów dzisiejszych.
-
- Stare Miasto - splickie Stare Miasto z wąskimi uliczkami, kolorowymi budynkami i tętniącą życiem atmosferą tworzy wyjątkowy krajobraz: Pałac Dioklecjana jest starówką, więc chcąc go zwiedzać nie musimy kupować biletu wstępu; biletowane są tylko wnętrza pałacu.
-
- Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - katedrę nazywa się też św. Dujama lub św. Domniona; powstała jako cesarskie mauzoleum, a jej wnętrze łączy wiele styli architektonicznych, choć nie jest przesadnie zdobione. Budowla została dodatkowo wyposażona w okresie średniowiecza, m.in poprzez dobudowanie charakterystycznej romańskiej dzwonnicy.
-
- Baptysterium (świątynia Jowisza) - budowla wzniesiona została w III wieku naszej ery z białego kamienia, typowego dla regionu dalmatyńskiego; składa się z prostokątnej nawy oraz prostokątnego prezbiterium. Podejrzewa się, że w tej jednej z najstarszych świątyń pogańskich czczono pierwotnie Jowisza.Nie można jej odmówić bogatej historii, to jedna z najlepiej zachowanych rzymskich budowli w Chorwacji.
-
- Riva Promenade - nadmorska promenada oferuje wspaniałe widoki na Morze Adriatyckie. Jedną z atrakcji dla turystów jest nieśpieszny spacer letnim wieczorem po promenadzie, podziwiając wybrzeże i luksusowe jachty. Warto się zatrzymać w jednej z uroczych restauracji.
-
- Wzgórze Marjan i Park Šuma Marjan - zalesione wzgórze z widokiem na miasto, oferujące szlaki turystyczne i przyjemne trasy spacerowe; znajduje się tutaj piękny ogród botaniczny, a ze wzgórza rozciąga się panoramiczny widok na wybrzeże.
-
- Splicki Pazar - w mieście znajduje się również gwarny i tętniący życiem rynek, na którym można zakupić lokalne specjały: suszone figi, owoce morza, świeże warzywa, wędliny, orzechy, miody, świeże soki i wiele produktów, które można zakupić na prezent dla bliskich.
-
- Plaże: Split ma kilka pięknych plaż, w tym plażę Bačvice, plażę Znjan i plażę Obojena. Także jego mieszkańcy chętnie odpoczywają w wolnym czasie na miejskich plażach, a kąpiel w Morzu Śródziemnym bywa niekiedy przerwą od pracy na schłodzenie się w upalny dzień.
-
- Magistrala Adriatycka - to droga, która znajduje się wzdłuż wschodniego wybrzeża Morza Adriatyckiego na odcinku 1200 km. Przebiega przez cztery państwa: Słowenię, Chorwację, Bośnię i Hercegowinę oraz Czarnogórę. Obecnie trasy w poszczególnych krajach mają różny status, a nazwa "magistrala adriatycka" używana jest głównie w odniesieniu do chorwackiego odcinka drogi. Trasa jest niezwykle malownicza - z jednej strony strome góry, a z drugiej turkusowe wody Morza Adriatyckiego.
-
- Błękitna jaskinia - jedną z częściej wybieranych przez turystów atrakcji jest rejs łodzią motorową do Błękitnej Jaskini (Blue Cave), znajdującej się na Wyspie Biševo. Wycieczce towarzyszą spektakularne widoki na wybrzeże, skaliste urwiska oraz zabudowę Starego Miasta oraz na turkusową, przejrzystą wodę.
Split – pogoda. Kiedy jechać?
W Splicie panuje klimat śródziemnomorski, co oznacza gorące lata i łagodne zimy. Średnia temperatura latem wynosi około 30-34 st. C, a zimą rzadko spada poniżej 10 st. C. Najlepszym czasem na wizytę jest maj-czerwiec lub wrzesień-październik. Zwiedzanie jest wtedy najprzyjemniejsze z uwagi na bardziej komfortową temperaturę, są mniejsze tłumy, a ceny są niższe. Z tych dwóch okresów ciepłego morza raczej należy spodziewać się we wrześniu, choć wytrwali kąpią się nawet w maju i czerwcu. Szczyt sezonu w Splicie przypada na lipiec i czerwiec. Panują wtedy niezwykle wysokie temperatury, które mogą utrudniać zwiedzanie i wycieczki nastawione na eksplorację zabytków. Przy 40 st. C turyści najchętniej spędzają czas na plaży. Temperatura wody w Morzu Śródziemnym w Splicie w sezonie letnim waha się między 24-27 st. C. Okres zimowy to doskonały czas na wycieczki dla osób nietolerujących upałów. Temperatury wynoszą ok. 10-11 st. C, a dostęp do atrakcji jest dużo prostszy z uwagi na mniejszą liczbę turystów.Gdzie zjeść w Splicie? Kuchnia w Dalmacji
Kuchnia dalmatyńska jest typową kuchnią śródziemnomorską, w której dominują świeże warzywa i owoce, owoce morza, jagnięcina, cielęcina, oliwa z oliwek oraz aromatyczne wino. Jedno z najbardziej znanych dań regionu to peka, czyli tradycyjne chorwackie danie gotowane pod pokrywką w kształcie dzwonu, często zawierające mięso lub owoce morza z warzywami. Z kolei propozycja wyłącznie dla mięsożerców to pasticada, gulasz duszony w czerwonym winie, serwowany z gnocchi. Wersja rybna to brudet, gulasz rybny z dodatkiem świeżych owoców morza i warzyw. Koniecznie należy skosztować w Splicie dalmatyńskiej pljeskavicy, czyli grillowanego paszteciku mięsnego, który zazwyczaj serwowany jest z pastą z czerwonej papryki zwaną ajvarem. Crni rižot, czarne risotto z atramentem kałamarnicy, znajduje się na liście ulubionych chorwackich dań. Gdzie zjeść w Splicie? Polecane restauracje to np.:-
- The Daltonist - lokal położony przy promenadzie, serwujący smakowite syte śniadania i aromatyczną kawę. Wieczorami funkcjonuje tu bar.
-
- Šug Restaurant - jedna z najlepszych restauracji w Splicie, z licznymi nagrodami za doskonały stosunek jakości do ceny; oferuje dania kuchni śródziemnomorskiej.
-
- Bokeria Kitchen & Wine - elegancka restauracja w samym centrum starówki; serwuje dania kuchni śródziemnomorskiej.
-
- Kantun Paulina - kultowe miejsce w Splicie serwujące dania typu fast food; specjalnością są ćevapi, czyli podłużne kotleciki z mięsa wołowego, podawane najczęściej w bułce.
-
- Submarine Burger - położona kawałek od starego miasta restauracja, specjalizująca się w hamburgerach.
Split– ciekawostki
-
- Nazwa miasta - swoją nazwę Split zawdzięcza podobno roślinie porastającej okolicę zwanej w Chorwacji žuka, z greckiego Spálathos. Nazwę osady Aspálathos rzymianie zamienili na Spalatum, stąd potem Split.
-
- Gra o Tron – niektóre sceny do popularnego serialu były kręcone w podziemiach Pałacu Dioklecjana.
-
- Miejsce światowego dziedzictwa: za sprawą Pałacu Dioklecjana i historycznego centrum Split trafił na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
-
- Najstarszy katolicki budynek na świecie – katedra św. Duje w Splicie to dawne mauzoleum Dioklecjana, które przekształcono w VIII w. w kościół. Wchodzi w skład Pałacu Dioklecjana.
-
- Jednak z najlepiej zachowanych rzymskich budowli - mowa o Baptysterium stanowiące część Pałacu Dioklecjana. To wyjątkowe miejsce na Stari Grad, które
-
- Najstarsza knajpa – restauracja Konoba Varos mieszcząca się na starówce funkcjonuje od 100 lat. Zjesz tu pyszne owoce morza, risotto, jagnięcinę, cielęcinę, oliwę z oliwek.
-
- Miasto festiwali - w Splicie przez cały rok odbywa się wiele ciekawych festiwali muzycznych, kulturalnych i folklorystycznych np. Split Summer Festival, Ultra Europe Music Festival i Split Film Festival.
-
- Miasto kotów – Split to raj dla miłośników kotów; miasto zamieszkują tabuny bezdomnych zwierzaków, które wylegują się na zabytkowych murach.
Co warto wiedzieć?
-
- Waluta: euro (od 2023 roku Chorwacja przeszła na wspólną walutę UE).
-
- Język: chorwacki, ale w turystycznych miejscach bez problemu porozumiesz się po angielsku. Warto jednak poznać choć kilka podstawowych zwrotów, co spotka się z życzliwością miejscowych, np. „hvala” – dziękuję, "oprosti" - przepraszam, "Dobro jutro" - dzień dobry
-
- Komunikacja: do Splitu można dotrzeć samolotem (lotnisko Split-Kaštela), samochodem, a także promem z Włoch.
-
- Religia - religią dominującą jest katolicyzm. Serbowie, którzy są najliczniejszą mniejszością narodową Chorwacji, wyznają natomiast prawosławie.
-
- Ceny: są nieco wyższe niż w innych częściach Chorwacji, szczególnie w sezonie.
Dalmacja Split - ubezpieczenie turystyczne do Chorwacji
Ubezpieczenie turystyczne do Chorwacji to istotny element przygotowań do podróży, mimo że jest tu honorowana karta EKUZ. Dlaczego więc sam EKUZ nie wystarczy? Nie stanowi on pełnej ochrony dla turystów, a świadczona pomoc ma tylko podstawowy zakres w formie bezpłatnej. O tym czy leczenie jest niezbędne decyduje lekarz, a świadczone jest na warunkach, jakie obowiązują mieszkańców Chorwacji. Istnieje więc spora szansa, że Europejczyk posiadający kartę EKUZ będzie musiał dopłacić do leczenia. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego nie zapewnia:-
- leczenia w placówkach prywatnych,
-
- leczenia poza krajami UE i EFTA,
-
- transportu medycznego do kraju,
-
- transportu zwłok,
-
- ubezpieczenia OC,
-
- ubezpieczenia NNW,
-
- ubezpieczenia bagażu,
-
- ratownictwa,
-
- assistance.
-
- Rozszerzenie o sporty wysokiego ryzyka, jeśli zamierzasz pokonywać skomplikowane trasy i uprawiać trekking górski, wspinaczkę wysokogórską, sporty wodne, nurkowanie czy jazdę off-roadową na rowerze. W tym samym celu przyda się dobre ubezpieczenie NNW.
-
- Rozszerzenie o choroby przewlekłe, jeśli chorujesz na cukrzycę, nowotwór, epilepsję i inne przewlekłe jednostki chorobowe.
-
- Ubezpieczenie bagażu na wysoką sumę, jeśli planujesz podróż samolotem.
-
- Klauzula alkoholowa obecnie stanowi raczej standard w większości ubezpieczeń, jednak zawsze należy to sprawdzić. Bez takiego zabezpieczenia, ubezpieczyciel ma prawo odmówić wypłaty odszkodowania i pokrycia kosztów leczenia, jeśli poszkodowany był pod wpływem alkoholu podczas zdarzenia (nawet, jeśli nie było ono jego winą, a tym bardziej faktu bycia nietrzeźwym).
Ile kosztuje ubezpieczenie turystyczne do Chorwacji?
Ubezpieczenie turystyczne do Chorwacji dostaniesz już od 4 zł za dzień, więc za tygodniowy wyjazd polisa może kosztować Cię min. 28 zł. To niewiele, biorąc pod uwagę zabezpieczenie, jakie zyskujesz i gwarancję spokojnych wakacji. Należy pamiętać, że najtańsze ubezpieczenia (także ubezpieczenie wchodzące w skład oferty z biura podróży) zazwyczaj nie oferują właściwego zabezpieczenia, np. nie uwzględniają ubezpieczenia OC, a inne składowe (koszty leczenia, ubezpieczenie NNW) obejmują niewysokie sumy gwarantowane. W takim przypadku może zajść konieczność dopłaty do usługi medycznej, jeśli jej koszt przewyższy sumę gwarantowaną kosztów leczenia w Twojej polisie. Dlatego:-
- Zawsze dokładnie zapoznaj się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia i sprawdź wysokość sum gwarantowanych,
-
- Porównaj różne oferty, np. z wykorzystaniem kalkulatora ubezpieczeń turystycznych na polisaturystyczna.pl
-
- Zapoznaj się z kosztami leczenia w kraju, do którego się wybierasz. W niektórych suma kosztów leczenia 100 tys. zł będzie odpowiednia, w innych musi być znacznie wyższa.
Podsumowanie
- Dalmacja chętnie wybierana jest przez Polaków na wakacje. Z Warszawy jedzie się tu ok. 12-13 h.
- Split położony jest w południowo-zachodniej Chorwacji, w środkowej Dalmacji, stanowi stolicę żupanii splicko-dalmatyńskiej.
- Największe atrakcje w Splicie znajdują się na starówce, która jest jednocześnie dawnym Pałacem Dioklecjana.
- W mieście znajduje się Riva Promenade, rozciągająca się wzdłuż jednego z najważniejszych na Adriatyku portu.
- Rekomendowane jest wykupienie ubezpieczenia turystyczne na wakacje w Splicie w Chorwacji.
Najczęściej zadawane pytania
Czy Split jest w Dalmacji?
Tak, Split jest położony w Dalmacji, która rozciąga się wzdłuż Morza Adriatyckiego, także przez inne kraje w Europie, tj. Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę. Obejmuje teren ok. 400 km i sięga ok. 70 km w głąb lądu. Ile dni na zwiedzanie Split? W zależności od tego, jak dokładnie chce się zwiedzić Split i co zobaczyć, na wizytę należy przeznaczyć minimum 1 dzień, a optymalnie 2-3 dni. Będąc tu dłużej, można poświęcić czas na miły letni spacer na promenadzie wzdłuż portu, skosztować lokalnych specjałów w jednej z restauracji, zobaczyć starówkę wieczorową porą, a rano pojechać na Wzgórze Marjan, skąd rozciąga się zachwycający widok. Dlaczego Split w Chorwacji nazywa się Split? Nazwa miasta prawdopodobnie wzięła się od rośliny porastającej te tereny, zwanej w Chorwacji žuka, z greckiego Spálathos. Nazwę osady Aspálathos rzymianie zamienili na Spalatum, stąd potem Split. Jakie miasta należą do Dalmacji? Stolicą Dalmacji jest Split, a do ważnych miast regionu należą także: Dubrownik, Zadar, Trogir, Makarska czy Szybenik. Czy Zadar to Dalmacja? Zadar stanowi część regionu Dalmacji. Położony w środkowej Dalmacji i oddalony o 160 km od Splitu. Zarówno Zadar, jak i Split, są chętnie obieranymi kierunkami na wakacje przez turystów z całej Europy, Z czego słynie Dalmacja? Dalmacja to jeden z ulubionych regionów w Chorwacji, do którego chętnie jeżdżą Polacy. Życzliwość mieszkańców, dużo słońca przez całe wakacje, turkusowa woda, starożytne budowle, imponująca architektura, przepiękne starówki, doskonała kuchnia - w Dalmacji znajduje się wszystko, co niezbędne do udanego urlopu.